به‌حسبِ ظواهر، به‌حسبِ محاسبات معمولى، ضربه‌اى که عراق در این جنگ خورد و خسارت عظیمى که برایش به وجود آمد ‌ - کشورى که پشتوانه‌ی ارزى فراوانى داشت، امروز هفتاد هشتاد میلیارد دلار قرض دارد و یکى از مقروض‌ترین کشورهاى دنیا است و بین مقروضها، تقریباً در ردیف اوّل و دوّم و بالاهاى لیست قرار میگیرد - درسى شد براى همه. آن که در این قضایا میتواند خودش را نگه دارد، ما هستیم. ما هشت سال همین جنگ را داشتیم، آن کمکها را هم نداشتیم، مقروض هم نشدیم؛ به‌خاطر اینکه ملّت ما زنده است، بیدار است، مسلمان است، فداکار است، ایثارگر است، به حقّ خود واقف است، به حقّ خود علاقه‌مند است، در صحنه است، متّحد است. خب، این کارهایى است که دشمن میتواند در حقّ ما بکند. تنها راه ما براى دفاع از اسلام و انقلاب، ایستادگى و مقاومت است. و این ایستادگى برکات زیادى دارد براى آینده و حال این ملّت. مشکلات را همین مقاومت و ایستادگى شما ‌ان‌شاءالله‌ یکى پس از دیگرى برطرف خواهد کرد. بحمدا‌لله‌ اثر این ایستادگى شما، این بود که امروز ارکان جمهورى اسلامى بعد از ضایعه‌ی عظیم رحلت حضرت امام، همه کامل [ است ] و در جاى خود قرار دارند؛ آن دولت، آن رئیس‌جمهور، آن مجلس، آن قوّه‌ی قضائیّه، آن دستگاه‌هاى مختلف؛ این بر اثر ایستادگى و مقاومت و آگاهى شما مردم است. البتّه مسئولین امر باید با تلاش مضاعف دنبال حلّ مشکلات باشند که هستند. بنده میبینم و میدانم که حقیقتاً

«9»