را هم اِعمال کرده‌اند. بخصوص در آن دوران، این مسئله بسیار مهم بود؛ چون اعراب جاهلیِ دوران رسول اکرم، بین خودشان حِقدها و سوءِظن‌های زیادی داشتند، نسبت به هم تعصّبات قبیله‌ای و فامیلیِ بسیاری داشتند و پیغمبر اکرم باید اینها را از دلهای مؤمنین بیرون میکشید و دلهای آنها را نسبت به یکدیگر پاک و صاف و روشن میکرد. یک روایتی از پیغمبر اکرم نقل شده که فرمود: لایُبلِغُنی اَحَدٌ مِنکُم عَن اَصحابی شَیئًا فَاِنّی اُحِبُّ اَن اَخرُجَ اِلَیکُم وَ اَنَا سَلیمُ الصَّدر. ( ۱۰ ) می‌آمدند پیش پیغمبر از یکدیگر بدگویی میکردند و چیزهایی را درباره‌ی یکدیگر میگفتند ‌ - گاهی راست، گاهی هم خلاف واقع - پیغمبر اکرم به مردم فرمودند که هیچ کس درباره‌ی اصحاب من به من چیزی نگوید؛ مدام پیش من نیایید از همدیگر بدگویی کنید؛ من مایلم وقتی‌که میان مردم ظاهر میشوم و به میان اصحاب خود میروم، « سلیم الصّدر » باشم، یعنی با سینه‌ی صاف و پاک و بدون هیچگونه سابقه و بدبینی به میان مسلمانها بروم؛ از همدیگر پیش من بدگویی نکنید. این یک سخنی است از پیغمبر؛ یک دستور درباره‌ی مسلمانها نسبت به شخص آن حضرت. ببینید چقدر این رفتار رسول اکرم کمک میکند به اینکه مسلمانها احساس کنند که در جامعه‌ی اسلامی و محیط اسلامی باید بدون سوءِظن و با خوش‌بینی با افراد برخورد کرد. در روایات داریم که وقتی حاکمیّت با شر و فساد است، به هر چیزی سوءِظن داشته باشید؛ امّا وقتی

«5»