نگیرند و از طبقهی مظلوم و مستضعفین و طبقات پایین جامعه حمایت بکنند؛ غالباً هم علماى دین - مثل خود شماها - از همین طبقات بودهاند؛ الّا ما شذّ و ندر .( ۳ ) غالباً کسانى که در کسوت علم هستند، منشأ خانوادگیشان، یک منشأ اعیانى و اشرافى و خانى نیست. مواردى بوده امّا خیلى کم بوده. البتّه آن موارد کم هم مردمان بزرگ و خوبى بودهاند - نه اینکه بخواهیم قدحى ( ۴ ) در آنها بکنیم - شخصیّتهاى برجسته و بزرگى بودهاند؛ لکن اغلب این بوده و لذا توقّع مردم هم از ما همیشه این بوده. علماى دین هم غالباً به این وظیفه در طول تاریخ عمل کردهاند؛ در هر جا بودند تابع ظلم نشدند، تابع قدرتها نشدند؛ شما از یک دِه بگیرید و کدخداى فرضاً ظالمِ آن، تا سطح کشور و تا سطح جهان. امروز مسئله براى ما، مسئلهی جهان است؛ دیگر مسئلهی کشور نیست. بحمدالله کشور با یک حکومت مردمى و الهى اداره میشود؛ یعنى آنهایى که دارند اداره میکنند مثل خود شماها هستند؛ روستاییزاده و مردمان مستضعف و طبقات پایین و مانند اینها هستند که بحمدالله امور کشور و ادارهی امور مردم هم دست آنها است؛ لکن در سطح جهان این انتظار از روحانیّون وجود دارد. شما آقایانى که این عمامه را سرتان گذاشتید، این از لحاظ مادّى و فیزیکى چند سیر بیشتر جرم و ثقل ندارد - البتّه الان من دست میزدم، بعضى از عمامهها خیلى سفت و وزندار بود امّا بعضیها هم نه - خود عمامه چند