براى ما تلخ است، این جاى خالى چه‌جورى پُر خواهد شد ؟ راه او باید ادامه پیدا کند. مشخّصه‌ی دیگر این است که این عصر جدیدى که امام به وجود آوردند، عصر گرایش و احترام به ارزشهاى انسانى است؛ احترام به عدالت، احترام به حرّیّت انسان، احترام به اصل انسانیّت، احترام به آراء مردم، احترام به مردم. همان شخصیّت با آن عظمت ‌ - که دیگر امروز دنیا و دشمنان او هم به عظمت او اعتراف میکنند - میگفت اگر به من خدمتگزار بگویند، براى من بهتر است از اینکه به من رهبر بگویند. ( ۳ ) راست میگفت، تعارف نمیکرد، تظاهر نمیکرد. او همین اندازه براى مردم احترام قائل بود که خود را خدمتگزارى بداند براى مردم. ما دیگر در دنیا، در تاریخ، [ چنین چیزى ] سراغ نداریم. حرف زیاد است، تعارف زیاد است، ادّعاى حقوق بشر زیاد است، امّا صادقانه نیست، واقعى نیست. امروز ادّعاى طرف‌دارى از حقوق بشر را دولتهایى میکنند که بزرگ‌ترین اهانتها را به بشر، همانها دارند میکنند. داعیه‌ی آزادى بیان و فکر را در دنیا آن رژیم‌هایى بلند کرده‌اند که بزرگ‌ترین اختناقها و استبدادهاى عالم از آثار وجود شوم آنها است. چه کسى از اختناق چندده‌ساله‌ی رژیم پهلوى در ایران حمایت میکرد ؟ غیر از آمریکا و انگلیس ؟ آن‌وقت آمریکا و انگلیس ادّعا میکنند که طرف‌دار حقوق بشر و آزادى بیانند ! امروز در آفریقاى جنوبى، در بسیارى از کشورهاى آفریقا و آسیا، در سرزمین‌هاى اشغالىِ مقهورِ به دست غاصبان صهیونیستِ خبیث، بزرگ‌ترین اختناقها،

«3»