ما آن‌وقت حدس نمیزدیم که این تصمیم این‌قدر براى اسلام و براى جمهورى اسلامى مفید واقع بشود. ایشان فرمودند که گمان نکنید من قبلاً این چیزى را که اتّفاق افتاد پیش‌بینى کرده بودم؛ این کار خدا بود، این کمک خدا بود. بعد گفتند از اوّلِ این انقلاب تا حالا، مثل اینکه یک دست قدرتى دارد ما را در مراحل مختلف هدایت میکند. این برداشتِ امام بزرگوار ما بود و درست است. حقیقتاً انسان احساس میکند که دست قدرت پروردگار، این ملّت را و مسئولان را هدایت میکند و کمک میکند و پیش میبرد. لذا در آینده هم همین‌جور خواهد بود؛ چرا نباشد ؟ منتها آن نکته‌اى که من به شما برادران و خواهران عزیز عرض میکنم، این است که دست حمایت الهى بی‌دلیل از ملّتى حمایت نمیکند. علّت اینکه خداى متعال لطفش را شامل حال این ملّت کرده و آنها را هدایت میکند چیست ؟ همین ایمان و عملى است که شما دارید، ملّت ایران دارند. ایمان و عمل وقتی‌که در شخصى یا ملّتى به وجود آمد، خدا هم آنها را کمک خواهد کرد؛ و بحمدا‌لله‌ در ملّت ما هست، باز هم باید باشد و بنده مطمئنّم که در آینده هم خواهد بود. نکته‌ی دوّمى که مورد توجّه دوستان و دشمنان ما، هر دو، است ‌ - یعنى دشمنان از آن ناراحتند و دوستان نسبت به آن خوشحالند - همین وحدت عمومى قشرها و طبقات مردم و عامّه‌ی مردم است. این یک‌جا قرار گرفتن عواطف و احساسات و اراده‌ی مردم، چیزِ بسیار باارزشى است. اینکه همه‌ی آحاد ملّت در

«4»