بزنند، و ملّت ما از لحاظ مادّى و معنوى یک ملّت برجسته و برخوردارى باشد؛ در این شکّى نیست که اینها آرزوهاى ما است و به اینها علاقه‌مندیم و دوست داریم ‌ - امّا حقیقت این است که این‌جور نیست که اگر ما طبق وظیفه و طبق حجّت عمل کرده باشیم و با [ وجود ] تلاش خودمان به این مقاصد نرسیم، احساس شکست بکنیم. امام این را در طول این ده سال قولاً و عملاً به همه‌ی ما تفهیم کردند. آن چیزى را که احساس میکنیم تکلیف شرعى ما است، ‌ان‌شاءالله‌ انجام میدهیم. در تشخیص تکلیف هم سعى میکنیم نهایت دقّت و احتیاط را انجام بدهیم. این چیزى که من بر خودم فرض میدانم، این است. در تشخیص تکلیف، ‌ان‌شاءالله‌ دچار سهل‌انگارى و آسان‌نگرى نمیشویم، جوانب امر را مطالعه میکنیم تا آن چیزى را که در سِمت هدایت عمومى ملّت به‌عنوان تکلیف بر دوش ما است، تشخیص بدهیم؛ وقتی‌که تشخیص دادیم، پا را محکم میگذاریم آنجا؛ بدون هیچگونه تردیدى، بدون هیچگونه ترسى، بدون هیچگونه ملاحظه‌اى از هیچ قدرت سیاسى و نظامى عالم و از هیچ تهدیدکننده و خطرْ هشدار دهنده‌اى، بدون رعایت آن چیزهایى که انسان مجاز نیست آنها را در راه انجام تکلیف رعایت بکند. این ‌ان‌شاءالله‌ شیوه و سیره‌ی ما خواهد بود: تشخیص درست تکلیف، و اقدام قطعى در جهت آن تکلیف. حالا اگر خداى متعال به آن حرکت برکت داد و نتایج را بر این مقدّمات و بر اقدام مترتّب کرد، البتّه

«4»