بیانات سال1370
است. زبان عربی با آن گسترش واژگانی که دارد، خصوصیت زبان فارسی را ندارد و آن، ترکیب‌پذیری زبان فارسی است. میشود با سلیقه‌های خوب، از زبان فارسی، بینهایت ترکیبهای خوب درست کرد. البته ترکیبهای غلط و بد هم میشود درست کرد و امروز ما دچار این بلیه هستیم؛ یعنی هرکس ترکیبی درست میکند ! البته در سابق لغت درست میکردند، که دفع کردنش آسانتر بود.
من دیده بودم که در مجامع اهل ادب و شعر مشهد - که مردمان فاضل و بادرکی آن‌جا بودند - این لغتهای دساتیری ( ۵ ) و جعلی و من‌درآوردی را میشناختند؛ اصلاً از آهنگ لغت میگفتند که این دساتیری است؛ درست هم بود؛ تحقیق میکردند، معلوم میشد که واقعاً همین‌طور است. درعین‌حال، ما ترکیبهای دساتیری نداریم. الان ترکیب، دست همه افتاده و همه ترکیب درست میکنند ! عجیب این است که بعضی از این طباع عوام، یک ترکیب خوب را خیلی دیرتر و سخت‌تر میپذیرند تا ترکیب غلط را !
ما این همه تکرار کردیم، در رادیو و تلویزیون هم گفتیم که نگویید « لازم به ذکر است »؛ اما هر کاری میکنیم، نمیشود ! رسماً گفتیم، ابلاغ هم کردند، در سخنرانی هم گفتیم که این ترکیب « لازم به ذکر است » را نگویید؛ ولی باز میگویند ! یک روز در جلسه‌یی در صدا و سیما - که شاید بعضی از آقایان هم بودند - من صحبتی کردم و گفتم که این‌قدر نگویید « داریم »؛ این تصویر فلانی را داریم، این صدای فلانی را داریم، این مذاکره را با هم