است، اما وقتی وسط راه به قهوهخانهی خوشآبوهوایی رسید، همانجا پیاده بشود و لنگر بیندازد و همانجا بماند و هدف را فراموش کند - یا اگر در اثنای راه منظرهیی به چشمش خورد، نشناخته و ندانسته به سمت آن راه بیفتد و از هدف غافل بشود، همهی اینها آفات راه ماست. طلبه باید راه را با معرفت و علم و یقین انتخاب کند و با معرفت و علم و یقین هم آن را ادامه دهد؛ آنچه که مربوط به فرد طلبه است، اینهاست. البته مسؤولیتهای دیگری هم هست که بهطور طبیعی کار کسان دیگری است؛ کار مدیران و کار استادان و بزرگان است - که آن هم داستان دیگری دارد - کار طلبهها نیست. در خصوص آنچه که در حوزهی علمیه باید دچار تحول و تطور بشود - که بخش بسیار مهمی است - اگر بخواهم بهطور اجمال و خلاصه مطلبی عرض بکنم - که البته تفصیلش را با جزییات و ریز مسائل، در مجموعهی علما و فضلا و اعاظم حوزه عرض کردهام ( ۹ ) - این است که این مجموعهی عظیمی که امروز مایهی اتکاء و امید نظام جمهوری اسلامی و آیندهی کشور است و به منزلهی راهنمایی برای حرکت کلی کشور، نه فقط امروز، بلکه برای فردا و فرداهاست - که هر کدام از شما در یک بخش باید این راهنمایی را انجام بدهید و انشاءالله در میان شما کسانی باید راهنمایی کل مجموعه را در دوران و زمانِ خودش انجام بدهند - این مجموعهیی که امروز به یک