داریم اصلاح میکنیم و حالا، قبل از اینکه من بپردازم به تشریح پاسخ آنها که گفتند ما اصلاح میکنیم، چه اصلاحی مورد نظر آنهاست که ادعایش را میکنند، این نکته را عرض بکنم که این که، در آیه قرآن گفته میشود: « و اذا قیل لهم » و چون به آنها گفته شود، معلوم نیست که حالا حتماً این اتفاق افتاده باشد و این‌را کسانی به آنها گفته باشند « لا تفسدوا فی الارض » ممکن هم هست گفته باشند، اما این به آن معنی نیست که ما تصور کنیم در صدر اسلام که منافقین بوده‌اند، یک عده‌ای میرفتند به آنها میگفتند: « لا تفسدوا فی الارض » فساد نکنید در زمین، گرچه ممکن هم هست که کسانی چنین گفته باشند، که اگر چنین چیزی اتفاق افتاده باشد، یا از مسلمانهایی بودند که اینها را میشناختند میرفتند میگفتند چرا اینقدر فتنه راه میاندازید و این چه فسادی است که شماها راه انداختید ؟ شما هم بیاید بین مردم و کار آنها را بکنید، یا اینطور بوده است، به اینها میگفتند اینقدر فساد نکنید، ‌ این چه کاری است که ما داریم با این مردم انجام میدهیم و با انواع و با اشکال توطئه‌ها ذهن آنها را منحرف و خراب میکنیم ؟ که کسی اینطور به اینها میگفته، یا ممکن است هیچکدام از اینها نباشد بلکه یک خطاب طبیعی است در تاریخ به اینها، یعنی اگر فرض کنید صاحب دانشی و خردی و وجدان بیداری پیدا شود به اینها بگوید شما چرا اینطور فساد میکنید ؟ چه میخواهید از جان یک ملتی که دارد در یک راه درستی با

«16»