هوسها و هواها و شهوات، هیچ کار بزرگی را نمیشود با موفقیّت انجام داد. ماه رمضان با سرمایه‌ی روزه‌ای که دارد یک تمرین علمىِ ارزشمند در این جهت است. به فضل الهی، پیروان مکتب اهل بیت علیهم‌السّلام از ادعیّه‌ای که در ماه رمضان از آن بزرگواران مأثور است، با آن دلهای روشن و آگاه از مناجاتها و دعاها و راز و نیاز با خدای متعال در شبها و روزها و سحرهای این ماه مبارک، برخوردار بوده‌اند. کسی که با زمزمه‌ی امام سجّاد علیه الصّلاة و السّلام آشنا باشد، خوب میفهمد که علّت انقطاع ما از راه خدا، علّت دوری ما از معنویّات، علّت محرومیت ما و امثال ما از دست یافتن به آن مقامات معنوی و ملکوتی، گرفتاریهایی است که در اثر پیروی از شهوات و اطاعت از نفس امّاره، دچار آن میشویم. در دعای ابی حمزه، امام سجّاد علیه الصّلاة و السّلام عرض میکند: « فرّق بینی و بین ذنبی المانع عن لزوم طاعتک ( 2 ).» یعنی ای پروردگار من ! بین من و گناهی که نمیگذارد ملازم با اطاعت تو باشم، جدایی بینداز. پس معلوم میشود که گناهان که اساس در معنای گناه، همین چیزهایی است که انسان به تبع شهوات و نفسانیّات خود، به آن‌ها دست میزند و مرتکب میشود نمیگذارند که انسان پرواز کند و اوج بگیرد. ما در این ماه رمضان، بارها و بارها عرض کردیم که « اللّهم غیّر سوء حالنا بحسن حالک ». از خدای متعال خواستیم که بدحالىِ ما را به برکت و لطف خودش، به حالی نیکو تغییر دهد. اگر این بشود، به فضل الهی،

«2»