همه‌ی مشکلات حل خواهد شد. بخصوص هریک از ما که بار مسئولیتی را در سطح کشور بر دوش گرفته‌ایم چه مسئولیتهای کوچک و چه مسئولیتهای بزرگ به همان اندازه، بیشتر به این تغییر حالت احتیاج داریم و بیشتر باید از سوء حالِ خودمان بنالیم. بنده خودم را عرض میکنم که بیش از شما به این معنا ابتلا و به این تغییر احتیاج دارم. این، در یک کشور و در یک ملت، کلید حرکت و تحوّل است. « انّ الله لا یغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما بانفسهم. ( 3 )» آنچه که در انفس آن‌هاست، در خودهای آن‌هاست، در جانهای آن‌هاست، باید تحوّل پیدا کند تا امور زندگی متحوّل شود. امروز در دنیای اسلام، مشاهده میکنید که مسلمانها در یکی از بدترین وضعیتهای خودشان به سر میبرند. شاید در طول تاریخ، کمتر زمانی را بشود پیدا کرد و نشان داد که مسلمین از لحاظ سیاسی و بین‌المللی، مجموعاً در وضعیتی شبیه وضعیت امروز قرار داشته باشند. بااینکه جمعیت زیاد است، امکانات زیاد است، ثروت طبیعی و انسانی زیاد است؛ وضعیت جغرافیایی ممتاز است، امکان برای اینکه مسلمین سیادت پیدا کنند هست، ولی مع‌الأسف، وقتی نگاه میکنید، میبینید که مسلمانها مبتلایند؛ مسلمانها تسلیم دشمنان دینند. یعنی یا به طوع و رغبت تسلیم شده‌اند، یا آن‌ها را به زور و عُنف زیر مهمیز قدرتهای بیگانه قرار داده‌اند. امروز، وضعیت متشتّتِ مسلمین، یکی از مصیبتهاست.

«3»