شناسایی انقلاب، برای شناسایی انقلاب اسلامی، نتایجی که به دست خواهد، نتایج بسیار با ارزشی است. البته تحلیل‌گران جهانی و مغزهای سیاسی استکبار نه امروز و نه دیروز، انقلاب را و ملت ایران را نشناختند، برای همین هم هست که وقتی با انقلاب روبه‌رو می‌شوند، سیاستهایشان غلط است و سیاست غلط، به دنبال خود شکست می‌آورد. تحلیل درست از انقلاب اسلامی را این جور می‌شود کرد. این‌که آذربایجان است؛ سر ایران، مرکزی از مراکز حساس کشور، و این مردم مبارز و فداکار، بخشی از ملت بزرگ ایران، این‌جا را به عنوان یک صحنه آزمایش برای کل انقلاب اسلامی در نظر بگیریم - که همین جور هم هست - آن وقت ببینیم نتایج چه می‌شودچند نکته حساس به دست می‌آید. نکته اول، در انقلاب اسلامی ایران، همه‌ی انگیزه‌ها و عوامل، تحت‌الشعاع ایمان دینی قرار می‌گیرد و قرار گرفته است. زبان، قومیّت، انگیزه‌های وابستگی به بخش معینی از خاک، هر کسی مال هر شهری است، آن شهر را دوست دارد، اما همه‌ی ملت ایران، از هر قومی، چه ترک، چه فارس، چه عرب، چه کرد، چه بلوچ، چه ترکمن، چه لر و چه هر یک ا ز اقوام دیگر ایرانی، در درجه اول مسلمان است و در درجه دوم بقیه انگیزه‌ها است. اشتباه کرده‌اند کسانی که خواستند انگیزه‌های قومی را در ایران روبروی انقلاب و اسلام قرار بدهند. در چند سال قبل از این، بعد از سفر به بخشی از آذربایجان، من به یکی از شهرهای کردنشین کشورمان سفر کردم، جمعیت عظیم

«5»