نیز از کلام پیغمبر میآورد. پیداست که روی آنْ خیلی تکیه دارد و از آن میترسد. نه این‌که صلاح ذات بین، اهمیتش بیشتر ازنظم امراست؛ ازباب این‌که صلاح ذات بین، آسیب‌پذیرتر است. لذاست که این عبارت را از پیغمبر نقل میکند: « فانی سمعت جدکما، صلی اللَّه علیه و آله و سلم » یقول: از جدتان شنیدم که فرمود: « صلاح ذات البین‌افضل من عامّة الصّلاة والصّیام .» صلاح ذات بین و صفای میان مردم از هر نماز و روزه‌ای بهتر است. نمیگوید « از همه نمازها و روزه‌ها بهتر است .» میفرماید « از هر نماز و روزه‌ای بهتر است .» شما میخواهید، دنبال نماز و روزه خود بروید. امّا کاری هست که از هر دوی اینها، فضیلتش بیشتر است. آن چیست ؟ آن، « اصلاح ذات البین » است. اگر دیدید جایی، در بین امّت اسلامی، اختلاف و شکافی وجود دارد، بروید آن شکاف را پرکنید. این، از نماز و روزه، فضیلتش بیشتر است.

بعد که این چند جمله را بیان فرمود، کلمات کوتاه، پرمغز و جانسوزی بیان کرد: « واللَّه اللَّه فی الایتام .» یعنی « ای مخاطبین من ! اللَّه اللَّه دریتیمان .» « اللَّه اللَّه » ترجمه فارسی ندارد. ما در زبان فارسی، برایش معادل نداریم. اگر بخواهیم ترجمه کنیم، باید بگوییم « جان تو وجان خدا، در یتیمان .» یعنی « هر چه میتوانید، به یتیمان برسید. مبادا فراموششان کنید !» خیلی مهم است. ببینید چقدر این انسان شناسِ خداشناسِ روانشناسِ دلسوز، نکته‌های ریز را میبیند ! بله ! رسیدگی به وضع یتیمان، فقط یک ترحّم شخصی و عاطفه‌ای معمولی نیست.

«11»