حج در جوهر و ذات خود دارای دو عنصر اصلی است: تقرّب به خدا در اندیشه و عمل، و اجتناب از طاغوت و شیطان با جسم و جان. همهی اعمال و تروک حج، برای این دو و در جهت آن و تأمین ابزارها و مقدّمات آن است، و این در حقیقت خلاصهای از اسلام و همهی دعوتهای الهی نیز هست که «وَ لَقَد بَعَثنا فی کُلِّ اُمَّةٍ رَسولًا اَنِ اعبُدُوا اللهَ وَ اجتَنِبُوا الطّاغوت».3 در آیات حج تعبیرات «حُنَفاءَ لِلّه غَیرَ مُشرِکینَ بِه»4 یا «فَاِلهُکُم اِلهٌ واحِدٌ فَلَه، اَسلِموا»5 یا «فَاِذا قَضَیتُم مَناسِکَکُم فَاذکُرُوا اللهَ کَذِکرِکُم ءاباّْءَکُم اَو اَشَدَّ ذِکرًا»6 و امثال آن، ناظر به همین دو عنصر اصلی است.