حکمت بدیع اسلام این آزمایش شگفتآور و پُر از رمز و راز را چنان ترتیب داده است که همین یک واجب بتواند در همهی قرون و اعصار و با هر اندازه گسترشی که دامنهی اسلام در شرق و غرب گیتی به دست آورده است، یکپارچگی و اتّصال اجزای این پیکر عظیم را تأمین کند؛ همه در یک جا و همیشه در یک فصل. چه آن هنگام که سفر کعبهی مشتاقان بیت از برخی نقاط عالم یک سال به طول میانجامید و چه امروز که دشمنان امّت اسلامی برای پوشش تبلیغات زهرآگین خود به سراسر کرهی زمین به بیش از یک ساعت نیاز ندارند، همیشه اجزای این پیکر عظیم و پراکنده، به این مرکز وحدت و قدرت که برای آنان کانون صفا و برادری و معنویّت و توحید و معرفت و اطّلاع است نیاز داشتهاند. و اسلام اگر از حج خالی میبود، رکنی اصلی و جزئی جوهری را فاقد بود.