[ وضعیّت جامعهی اسلامی در زمان امام حسین (ع)]
امام حسین (علیه السّلام) یزید را مصداق این حدیث نبوی میدید، و دربارهی او میگفت: «اگر امّت به رهبری مانند یزید مبتلا گشت، باید با اسلام خداحافظی کرد». جامعهای که امام حسین (علیه السّلام) در آن قیام کرد، زیر یوغ سنگینی از استبداد و طغیان به سر میبرد، و حاکمان در آن جامعه انواع قلع و قمع را علیه هر کسی به کار میبردند که احساس میکردند با سلطهی آنها مخالف است. شخصیّتهای برجستهی اسلامی میترسیدند در رکاب حسین حرکت کنند، و عموم مردم در تاریکیهای نادانی و ذلّت و قهر و ترس و بیوجدانی به سر میبردند. در چنین فضائی، امام حسین (علیه السّلام) با گروه کم، تعدادی از یاران باوفا و اهلبیتش قیام کرد و وظیفهی الهی خود را با شجاعت و صبر و مقاومت و عزّت هر چه تمامتر انجام داد، و درسی عملی و گویا و مؤثّر را برای همهی نسلهای مسلمان در طول تاریخ به جا گذاشت.
[ اوج قساوت و بیرحمی در فاجعه ی عاشورا]
حادثهی به شهادت رسیدن امام حسین (علیه السّلام) و یاران و اهلبیتش پرده از منتهای وحشیگری و قساوت و تندی و انحطاط اخلاقی و مرگ وجدانِ قاتلین ستمگر او برداشت. همچنین برای تاریخ، والاترین تصویر بیمانندی از تعالی انسانی و اخلاقی و عزّت نفْس و عظمت روح و فداکاری در راه اصول نزد انقلابیون در راه خدا و در راه امر به معروف و نهی از منکر در سرزمین کربلا به جا گذاشت.
[ درس قیام امام حسین برای امّت اسلامی]
ای آحاد امّت اسلامی! درس امام حسین (علیه السّلام) برای همهی مسلمین در تمام نسلها بود. حرکت حسینی در هر زمانی ضامن بقای اسلام و عزّت مسلمین است. امام حسین (علیه السّلام) پیام خود را در قساوتآمیزترین شرایط رساند و ادا نمود تا برای کسی چنانچه شرایط بر او قساوت کرد، عذری باقی نماند. به برکت خون حسینی و فوراً بعد از شهادت او، انقلابها در دنیای اسلام یکی پس از دیگری شعلهور شدند تا به فروپاشی حکومت اموی مروانی ستمگر انجامیدند. این چیزی که بعد از واقعهی کربلا اتّفاق افتاد، درس دیگری را برای مسلمانان روشن میسازد که شهادت در راه خدا گر چه در نگاه سطحی، شکست و عدم موفّقیّت به نظر میرسد میتواند تختهای ستمگران را به لرزه درآورد و مسیر نفی باطل و اقامهی حق در جامعهی اسلامی را تداوم بخشد.