با اینهمه، در میان انسانها بسیارند کسانی که نهتنها بر این خزانهی لایزال چیزی نمیافزایند بلکه از آن بهره نیز نمیبرند. بیسوادی یا بیمعرفتی نسبت به ارزش کتاب و بیرغبتی به بهره بردن از آن یا دسترسی نداشتن به آن، از عوامل این حرمان3 عظیم و این خسارت بزرگند. نباید شک کرد در اینکه همینها نیز به نوبهی خود، معلول عوامل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی است. از این رو بیتردید باید گفت که کمرغبتیِ نسبی به مطالعهی کتاب در کشور ما نتیجهی کوتاهیهایی است که در دوران حاکمیّت رژیمهای فاسد و وابسته، در این مورد شده است.