من باید از آقایانی که مسبّب این حرکت شدند در آموزش و پرورش کشور تشکّر کنم؛ از آقای دکتر نجفی، از آقای دکتر حدّادعادل2 که واقعاً من میدیدم اینها از سال اوّل ــ همین‌طور که اشاره کردند ــ دنبال این مسائل بودند و بقیّه‌ی آقایانی که در این زمینه زحمت کشیدند: مربّیانی که شما جوانها را آماده‌ی ورود در این مبارزه و این رقابت و این میدان کردند، و خود شماها که زحمت کشیدید، اراده کردید. عزیزان من! هیچ کار بدون اراده، بدون خواست فعّال امکان‌پذیر نیست و به دست انسان نمی‌آید. باید بخواهید و بر این خواستتان ترتیب اثر بدهید وَالّا خوش‌استعدادی هم کافی نیست! حالا من البتّه بارها گفته‌ام که ملّت ایران یک ملّت خوش‌استعداد است یعنی متوسّط هوش ایران از متوسّط هوش جهان بالاتر است ــ البتّه ما کندذهن هم داریم، آدمهای برجسته هم داریم، متوسّط ما از متوسّط دنیا بالاتر است ــ امّا این کافی نیست؛ این که امروز به ایران داده نشده؛ در همان دورانی [هم] که کشورهای غربی و اروپایی و غیره روزی نبود که یک پدیده‌ی نو را در علم به وجود نیاورند، ملّت ایران همین استعداد را داشت و خواب بود و کاری نکرد. بنابراین اراده لازم است، تلاش لازم است.

«4»