امروز، دنیا با دنیای دیروز فرق کرده است. امروز دنیا، دنیایی است که در آن معارف عجیب و غریب بشری وجود دارد. ممکن است عدّه‌ی کثیری در دنیای امروز به همان کم‌علمی و کم‌سوادی‌ای باشند که عامی‌های مثلاً پنجاه سال قبل بودند: لا میز فی الاعدام من حیث العدم؛8 آنها هم نمیدانستند، اینها هم نمیدانند، لکن مخاطب شما فقط آنها نیستند؛ دانشمندان [هم] هستند، متفکّرین [هم] هستند؛ پیام دین را باید برگزیده و با اندیشه‌ی خردمند و آگاه منظّم کرد و برای آنها بیان کرد. دنیا را باید بشناسیم، از پیشرفتهای دنیا باید مطّلع باشیم، از شبهات و اشکالاتی که میشود باید آگاه باشیم. امروز برای مقابله‌ی با دین دیگر شبهه‌ی ابن‌کمونه9 را مطرح نمیکنند؛ شبهه‌ی اعاده‌ی معدوم10 را امروز دیگر کسی برای ما عَرضه نمیکند؛ امروز شبهات دیگری وجود دارد که روحانیّت باید آنها را بشناسد، باید بداند. بنده به جمعی از فضلای قم عرض کردم11 که به جای اینکه شما بنشینید که یک آدمی برود در یک دانشگاه اروپایی از یک استادی دو کلمه حرفی راجع به مسائل دین بشنود، بیاید آن را ترجمه کند و به عنوان اعتراض درِ خانه‌ی شما بنشاند، شما بروید اوّل آن معارف را یاد بگیرید؛ آنچه درست است، برای تحکیم استدلال خودتان از آن استفاده کنید، آنچه غلط است، بیایید غلط آن را آشکار کنید تا ذهنهای جوانهای ما...... .

«11»