بنابراین چه در دانشگاه‌ها، چه در حوزه‌های علمیّه، چه در مدارس، قشر جوان یک قشر ممتازی است از جهات گوناگون؛ در سیاست هم همین‌جور است، در حرکات پیش‌بَرنده‌ی جامعه هم همین‌جور است، در آگاهی‌ها هم همین‌جور است. امّا بالاتر از همه‌ی آنها، آن نکته‌ی معنوی است، آن نکته‌ی روحی است، آن گرایش عرفانی و الهی است که بنده لازم میدانم به شما جمع عزیز و گرامی ــ که در واقع امثال شماها عزیزترین عناصر جامعه‌ی ما را تشکیل میدهید ــ این را عرض بکنم که قدر خودتان را بدانید جوانهای عزیز! دنیا برای فعّالیّت است، برای کار است، برای سازندگی است، برای مبارزه است، برای ساخته شدن به دست انسانها است. همه‌ی این فعّالیّتهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، آنجایی که لازم باشد فعّالیّتهای نظامی و مبارزاتی، همه‌ی فعّالیّتهای علمی، تحقیقی، هر کدام برای انسان لازم است. هر کسی بر حسب نوبت و فرصت و سهمی که دارد، باید کار خود را در این زمینه‌ها انجام بدهد؛ در این شکّی نیست. امّا فراتر از همه‌ی اینها یک نکته‌ی معنوی است، یک نکته‌ی الهی است و آن، این است که شما در آن مسئولیّتی که بر عهده میگیرید ــ چه کار سیاسی باشد، چه کار علمی باشد، چه درس خواندن باشد، چه درس دادن باشد، چه تحقیق و پژوهش باشد، چه ساختن و بنا کردن باشد، چه ویران کردن پایه‌های فساد و تباهی باشد؛ هر چه باشد ــ در هر جایی که هستید، یکی از دو جور ممکن است باشید: یا آن کاری که میکنید، شما را در آن سِیر معنوی که اساس خلقت انسان برای آن است و بقیّه‌ی چیزها مقدّمه است پیش میبرد، یا از آن باز میدارد؛ یکی از این دو جور است، شِقّ سوّم ندارد. همه‌ی تلاش ادیان الهی و سلوک معنوی و تلاشی که پیغمبران کرده‌اند و شهادتهایی که مردان بزرگ خدا با جان با آن مواجه شده‌اند، برای این است که بشر را به راه اوّل بکشانند، یعنی کاری کنند که بشر در صراط مستقیم قرار بگیرد، به سمت خدا حرکت کند، عروج معنوی پیدا کند، کمال انسانی پیدا کند، با خدا آشنا بشود، آینده‌ی خود را یعنی مرحله‌ی اساسی حیات را که همان مرحله‌ی بعد از مرگ است و بقیّه مقدّمه‌ی آن است تأمین کند: اَلدُّنیا مَزرَعَةُ الآخِرَة.3 من و شما اینجا مقدّمه‌چینی میکنیم برای حیات ابدی. هر کاری که در اینجا انجام میدهید ــ از درس خواندن، از درس گفتن، از مبارزه کردن، از ورزش کردن، از کسب دنیا، از بنای دنیا، از آبادسازی دنیا، از کوبیدن دشمنان؛ همه‌ی کارهایی که انسان انجام میدهد و همه لازم است ــ باید دارای آن روحی باشد که شما را در این صراط مستقیم به پیش ببرد؛ هر چه شما را از این راه باز بدارد، گناه است.

«2»