بنابراین، این حوزه‌ای که این سابقه‌ی آن و ریشه‌ی آن است و این شجره‌ی نسب علمی آن است، الان در چه وضعی است؟ این، آن چیزی است که ما باید به آن دائماً بپردازیم. واقعاً اگر کسی به سرنوشت اسلام و مسلمین علاقه‌مند است، باید به این قضیّه بپردازد. این از آن قضایایی نیست که بشود آن را به دست اهمال سپرد و بگوییم حالا چه کار داریم! نه، این از آن مسائلی که بشود گفت چه کار داریم نیست؛ باید همه به این فکر کنند؛ هم شما آقایانی که خودتان بزرگان و اعاظم و فضلا و طلّاب اینجا هستید، هم هر طلبه‌ای در هر گوشه‌ای از این دنیای بزرگ که خودش را وام‌دار اینجا میداند و دوش خود را زیر بار منّت این حوزه‌ی بزرگ میداند، و هم هر مسلمانی که از برکات این حوزه استفاده کرده است یا میخواهد بکند. البتّه اگر غیر روحانی به این قضیّه فکر کند، راه به جایی نخواهد برد؛ همچنان که اگر کارِ کارستانی بخواهد انجام بگیرد، در خود این حوزه باید انجام بگیرد؛ کار بزرگ، کار اساسی، کار ریشه‌ای، کار موفّق، آن کاری است که شما در این حوزه بکنید. حالا ممکن است هوادارانی هم در بیرون داشته باشید ــ [مثل] امثال بنده ــ که اینها هم باید پشتیبانی بکنند، کمک بکنند؛ [امّا] کار را خودِ حوزه باید انجام بدهد. لذا ما از اوّل بحث تا اینجا و از اینجا تا آخر همواره بر روی ترمیم حوزه نفْس خودش را، بالنده ساختن حوزه نفْس خودش را تکیه میکنیم؛ دیگری از بیرون نمیتواند این کار را بکند.

«10»