در این اردوگاه برنامههایی برای ما قرار داده شده است که با اینها میتوانیم خودمان را بالاتر ببریم، خودمان را بسازیم، خودمان را آمادهی ورود به سرمنزل نهایی و حقیقی آفرینش انسان بکنیم که همان لقاءاللّه است. این برنامهها را در طول زندگی، ادیان برای مردم معیّن کردهاند. چند جور هم هست این برنامهها. بعضی از این برنامهها چیزهایی است که رابطهی انسان را از لحاظ معنوی و روحی و قلبی با خدای متعال برقرار میدارد؛ مثل نماز، مثل ذکر، مثل توجّه و تضرّع و توسّل به پروردگار، و مثل بسیاری از عبادات. بعضی از برنامهها هست که اخلاقیّات و ملکات انسان را تصحیح میکند و عیوب را برطرف میکند از روح انسان؛ مثل دستورهای اخلاقی که از ما کبر را، حسد را، دنائت را، لئامت را، پستی را، دروغگویی را، خیانت را دور میکند و انسان را کریم، بامعرفت، باسماحت،3 بامحبّت و آمیختهی به خصال عالی انسانی میسازد. بعضی از برنامهها هست که روابط ما را با انسانهایی که در این جهان هستند، با دیگر افرادی که در این اردوگاه بزرگ هستند، تنظیم میکند؛ روابط فردی، روابط اجتماعی، حتّی رابطهی با اشیا، با حیوانات؛ اینها را هم به ما تعلیم دادهاند و بعضی از تعالیم و برنامهها این را برای ما تنظیم میکند. بعضی از این برنامهها هست که فضای زندگی را قابل زیست میسازد؛ مثل برنامهی حکومت، تشکیل دولت، امر به معروف و نهی از منکر، دشمنی با ستمگران، خوبی و نیکی با مردمان صالح و مؤمن، کمک به اصلاح امور عمومی جهان و جامعه، کمک به از بین بردن فقر و دیگر برنامههایی که مربوط به سطح جهان و سطح محیط زندگی و جوامع است. مجموع این برنامهها در این اردوگاه بزرگ و در این دوران زندگی برای من و شما گذاشته شده است. علاوهی بر اینها، در این محیط اردوگاه آموزشیِ تربیتیِ عظیمی که اسمش «دنیا» است، وسایل راحتی بشر هم گذاشته شده است؛ لذّات بشر، لذّات جسمانی بشر، لذّات جنسی بشر، لذّاتی که چشم او را، گوش او را، شامّهی او را، روح او را، عقل او را نوازش میدهد و او را خشنود میکند که اگر از این لذّات به شکل درستی استفاده بشود، زندگی در این اردوگاه، شیرین هم میشود؛ یعنی هم رشد میکنیم، هم ترقّی میکنیم، هم خود را به کمال نزدیک میکنیم، هم خود را آمادهی ورود به سرمنزل نهایی آفرینش میکنیم، هم در این دنیا از لذایذ مباح خدادادهی زندگی استفاده میکنیم که فرمود: قُل مَن حَرَّمَ زینَةَ اللّهِ الّتی اَخرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزق؛4 این زندگی است.