بودند که تقوا داشتند و مردمان مؤمن و باخدا بودند؛ اما شجاعت لازم را نداشتند. اگر شجاعت نباشد، انسان مرعوب میشود و دشمن از همین نقطه ضعف استفاده میکند. به‌مجرّد این‌که یک مسؤول در هر نقطه از نقاطی که گفتم - چه در مجلس، چه در دولت، چه در قوّه قضایّیه، چه در مجمع تشخیص مصلحت نظام، چه در شورای نگهبان و چه در سایر مراکز مهم - شجاعت نداشت و آن صفت مهم و مؤثر در او نبود، او را مرعوب میکنند. این تهدیدها، این حرفها و این خط و نشان کشیدنها، اغلب برای مرعوب کردن مسؤولان کشورهاست. بسیاری از ملتها بدبخت شدند، به‌خاطر این‌که رؤسا و مسؤولانشان شجاعت نداشتند. ملت، شجاع و آماده حضور در صحنه بود؛ اما مسؤولانی که باید زمامها را در دست گیرند و پیشرو باشند و حرکت کنند، شجاعت لازم را نداشتند. شما اگر اهل تاریخ باشید، وقتی به تاریخ نگاه میکنید، میبینید هرجایی که مسؤولان و رؤسا و کارگزاران و دست‌اندرکاران اداره کشور از شجاعت برخوردار نبودند، آن‌جا یک پای زندگی مردم لنگید. اگر همه آنها دچار بیشجاعتی و ترس شدند، مردم بدبخت شدند. بسیاری از تحلیلهایی که رادیوهای بیگانه درباره مسائل گوناگون در فضای کشورها میپراکنند، برای این است که نخبگان کشورها را مرعوب کنند؛ آنها احساس کنند که نمیتوانند کاری بکنند و دستشان بسته است. نیروی عظیم مردم را نبینند؛ قدرت جغرافیایی و تواناییهای فرهنگی خود را نبینند؛ همه‌اش