علیهما و الهما هادیا اذ کان هو المنذر و لکلّ قوم هاد ».[1] چقدر خوب است که ما به معارفی که به برکت هدایت اهلبیت علیهمالسّلام این طور ارزان در اختیار افکار ما قرار گرفته است، با دقّت و تأمّل، توجّه کنیم. دعای ندبه - همان طور که عرض کردم - یک خطبه غرّاست و تاریخچه این فکر و ریشه این حرکت را از دوران رسالتها بیان میکند. اگر دقّت کنید، در این دعا هیچ نقطه اختلافانگیزی بین شیعه و سنّی - که جنگ تاریخىِ برافروخته شده به دست انسانهای با انگیزههای مختلف است - وجود ندارد و مسأله امامت و ولایت به صورت استدلالی بیان میشود. « ﴿اذ کان هو المنذر و لکلّ قوم هاد »؛ ﴾ [2] یعنی پیغمبر دارای مقام رسالت و انذار و تبشیر است؛ آغاز کننده یک راه و باز کننده افق در مقابل بشریّت است. اما پیغمبر، ابدی و دائمی نیست. جوامع، هدایت کننده لازم دارند. این هدایت کننده را اسلام پیشبینی کرده است: معصومین در نسلهای متعدّد پشت سر هم بیایند، زمام امور را به دست گیرند، جامعه را با تعلیمات قرآنىِ ناب و خالص در طول چند نسل و چند قرن هدایت کنند و در واقع همه افکار و خصوصیات و رفتارها و خُلقیّات اسلامی را در جامعه اسلامی نهادینه کنند. البته بعد از آن، باز حجّت خدا در