به‌وجود آوردند، که اکثر شما میدانید من چه میگویم. در همه‌ی زمینه‌ها این نقطه اتّکاءِ معنوی میتواند چنین معجزه‌ای بکند.

یک عدّه، ساده‌لوحانه بعضی از کشورهای ثروتمند دنیا را مورد نظر قرار میدهند و میگویند اینها ثروت دارند، اما دین و اخلاق ندارند؛ ما هم به همان راه برویم. خیال میکنند ثروتمند شدن آنها، ناشی از دین نداشتن و اخلاق نداشتن آنهاست ! این اشتباه است. هر کشوری اگر ثروتمند و قدرتمند شده است، به خاطر عوامل خاصّ ایجاد قدرت و ثروت است. هر جا تدبیر و کار و تلاش باشد، محصولی خواهد داد؛ این سنّت الهی است. حتّی کسانی هم که دنبال مادیّات صرفِ بدون معنویت میروند، اگر مدیریّت و تدبیر درستی داشته باشند و تلاش و مجاهدت هم بکنند، البته به آن خواهند رسید: « ﴿کلّاً نمدّ هؤلاء و هؤلاء من عطاء ربّک ﴾ ».^[1] این صریح قرآن است؛ بحث در این نیست. بحث در این است که وقتی فقط برای مادیّات کار و تلاش شد، ثروت و قدرت به دست می‌آید؛ اما سعادت به دست نمی‌آید. ما میخواهیم جامعه‌ای داشته باشیم که ثروت و قدرت و سعادتِ همه جانبه و عدالت را با هم داشته باشد. این نقطه‌ای است که ملتها آرزوی آن را میکشند؛ والّا در کشورهای ثروتمند و قدرتمند، بیعدالتی و ظلم و فقر و محرومیت و تلخی خیلی وجود دارد؛ ما که دنبال آن نیستیم.