است. این پیوند فامیلی و خانوادگی در بافتهای عشیرهای، یکی از نقاط قوّت مجموعههای عشایری است. البته در همینجا من این را هم اضافه کنم که جنبهی مثبت این پیوند خانوادگی و فامیلی، همین عنصر دارای ارزشی است که عرض شد؛ اما جنبهی منفی آن را - یعنی تعصباتی که موجب درگیری بین عشایر و قبائل میشود - باید نفی کرد؛ این از نظر اسلام مورد قبول نیست. پیوند و ارتباط و التیام خانوادگی و عشایری بسیار خوب است؛ اما نفیِ دیگران نباید کرد. برادری در اسلام، در میان همهی مؤمنان گسترده است. « انّکم من ادم و ادم من تراب »؛ پیامبر بزرگوار ما به آنهایی که میخواستند به نسبتهای قبیلهای خودشان با چشم تعصب نگاه کنند و دیگران را نفی بکنند، با این زبان جواب داد. یعنی پیوند درون عشیرهای و قبیلهای بسیار خوب و بسیار امر پسندیدهای است؛ ارتباط و اتصال خانوادگی و فامیلی و رحِم، یک نقطهی مثبت است؛ اما نباید این را وسیلهای برای نفی کسانی که خارج از محدودهی این خانواده و عشیره هستند، قرار داد. به شما عرض میکنم: این ارزش ارتباطات فامیلی و خانوادگی در محیطهای عشایری را پاسداری کنید و حفظ کنید - که بسیار باارزش است - اما عشایر گوناگون، یکدیگر را نفی نکنند؛ همه با هم برادریم: « انّکم من ادم و ادم من تراب »؛ پیغمبر فرمود: همهی شماها فرزند آدمید، آدم هم از خاک است. « پس ای بنده افتادگی کن چو