شد؛ حرکت موفّق و بیزحمت انسان آغاز خواهد شد. زحمت فقط عبارت است از همین که انسان در این راه حرکت کند و برود؛ دیگر حیرتی در آنجا وجود نخواهد داشت. بههرحال این چهار عرصهی پیشرفت است که ما باید با توجّه به این الگویی که انشاءالله شماها دنبال میکنید - که سازوکار دنبال کردن این هم تا حدودی بهنحو اجمال برایمان روشن است و خواهیم گفت - در این عرصهها پیش برویم. در باب محتوای اسلامی، دوستان اشارات خیلی خوبی داشتند. اوّلین مسئلهای که باید در نظر گرفته شود، مسئلهی مبدأ است، مسئلهی توحید است؛ « ﴿انّا لله و انّا الیه راجعون ﴾ ».[1] مهمترین مشکل دنیایی که امروز رنگینترینش در غرب متجلّی است و به آن داریم اشاره میکنیم، جدایی از خدا و اعتقاد به خدا و التزام به اعتقاد به خدا است. البتّه شاید اعتقاد ظاهری و صوری و اینها وجود دارد، لیکن به اعتقاد به خدا التزام نیست. اگر مسئلهی مبدأ حل شد، بسیاری از مسائل حل خواهد شد. « ﴿یُسَبِّحُ لَهُ ما فِی السّماوات وَ الأرض ﴾ »،«[2] ﴿وَ لله جُنودُ السَّماواتِ وَ الأرض وَ کانَ اللهُ عَزیزاً حَکیما ﴾ »[3] وقتی انسان به این مسئله معتقد شد، این