جائی را که برای مبارزات خود توانست پیدا کند، مصر بود؛ بعد هم شاگردان او، محمد عبده و دیگران و دیگران. حرکات اسلامخواهی در مصر یک چنین سابقهای دارد. مصریها شخصیتهای بزرگی دارند، از لحاظ سیاسی، از لحاظ فرهنگی؛ همه آزادیخواه. مصر شد رهبر دنیای عرب از لحاظ فکری و سیاسی. در دورهی طولانیای کشورهای عرب نگاه میکردند به مصر؛ مصر رهبر دنیای عرب شد. خب، استقلال و آزادیخواهی در آن کشور موج میزد. البته فرصتهای خوبی در اختیار آن مردم قرار نگرفت؛ جز مدتهای کوتاهی. اولین کشوری بود یا بزرگترین کشوری بود که به اتفاق سوریه برای خاطر قضیهی فلسطین وارد جنگ شد. کشورهای دیگر اسلامی هیچکدام در این چند جنگی که با اسرائیل داشتند، ورود پیدا نکردند. کشور مصر سربازان خودش را، ارتش خودش را، مردم خودش را، پشتیبانیهای خودش را برد، که البته موفق نشدند؛ یکی در سال ۱۹۶۷، یکی در سال ۱۹۷۳. مصر یک چنین کشوری است. لذا مصر ملجأ و پناه فلسطینیها محسوب میشد؛ بلکه حتّی ملجأ و پناه بسیاری از انقلابیون دیگر کشورها مصر بود که میرفتند آنجا. خب، یک چنین کشوری سی سال است افتاده است دست کسی که نه فقط آزادیخواه نیست، بلکه دشمن آزادیخواهی است؛ نه فقط ضد صهیونیسم نیست، بلکه همراه و همکار و امین و به یک معنا نوکر صهیونیستهاست. کشوری که یک روز پرچم مبارزات ضد صهیونیستی در این کشور برای همهی دنیای عرب الهامبخش بود، کارش به جائی