مجموعهی آن چیزی است که زمین حامل آن است که عمده وجود انسان است. این علوم - هم علومی که امروز بتدریج دارد کشف میشود، هم آنچه قبلاً کشف شده، و هم آن چیزهایی که بعدها کشف خواهد شد - ما را به این « ﴿اِستَعمَرَکُم فیها » ﴾ نزدیک میکند. همچنان که شما امروز از پدیدههای ناشی از فنّاوریهای برخاستهی از علوم شناختی شگفتزده میشوید - علوم شناختی، یک فنّاوریهایی را به وجود میآورد؛ فرض بفرمایید ارتباط ذهن و مغز با ماشین؛ این یک چیزی نبوده که به ذهن کسی برسد [ امّا ] امروز این وجود دارد - چیزهای فراوان دیگری وجود خواهد یافت در آینده که همین جور ما را شگفتزده خواهد کرد و امروز اصلاً به ذهنمان نمیرسد. هر کدام از این دریچههایی که خدای متعال بر روی بشر باز میکند - دریچههای دانش، دریچههای علم - یک مرحلهای برای تحوّل بشر و تحوّل زندگی بشر است. همچنان که مثلاً فرض کنید در اوایل قرن بیستم که فیزیک رشد کرد و وارد میدان شد و علوم مرتبط با فیزیک، همهی فضاهای علمی و صنعتی دنیا را گرفت، شما میبینید زندگی در آن روز با زندگی در این روز از زمین تا آسمان فرق کرده، پنجاه سال دیگر زندگی بشر با زندگی امروز بمراتب فرق خواهد کرد؛ دنیای دیگری خواهد شد، تحوّل بنیانیای به وجود خواهد آمد؛ یعنی آنچه ما امروز با آن مواجه هستیم و خطرات امروز، تهدیدهای امروز، فرصتهای امروز، در پنجاه سال بعد از این ممکن است خطر نباشد،