ازلحاظ علم جلو بزند. این موجب شد که هم ثروت آنها افزایش پیدا کرد، هم قدرت نظامی‌شان افزایش پیدا کرد، هم قدرت سیاسی‌شان افزایش پیدا کرد، هم قدرت تبلیغاتی‌شان افزایش پیدا کرد. و این موجب استعمار شد، پدیده‌ی استعمار به وجود آمد و کشورهای اسلامی زیر چکمه‌ها و پنجه‌های خونین و بی‌رحم مستعمرین، این عقب‌ماندگی و این محروم ماندن از پیشرفت را در همه‌ی وجود خود، در همه‌ی میدانهای علمی مشاهده کردند و به وضعی انجامید که امروز شما مشاهده میکنید: قدرتهای جهانی، قدرتهای غربی بالخصوص و شیاطین عالم، به کشورهای اسلامی، به ملّتهای مسلمان، زور میگویند و تحمیل میکنند و بسیاری از حکّام مسلمان متأسّفانه دنباله‌روی آنها هستند؛ این به‌خاطر عقب‌ماندگی علمی است.

ما باید این وضع را عوض کنیم؛ ما در دنیای اسلام بایستی در همه‌ی علوم، همه‌ی علومِ تمدّن‌ساز - از علوم عقلی تا مجموعه‌ی علوم انسانی و اجتماعی، تا علوم طبیعی - حرکت جدّی‌ای را برای پیشرفت آغاز کنیم، و میتوانیم. یک روزی دنیای اسلام در قلّه‌ی تمدّن بشری قرار داشته است؛ چرا آن نباید تکرار بشود، چرا نباید ما امروز هم کاری کنیم که در یک زمان مناسبی - تا چهل سال دیگر، تا پنجاه سال دیگر - امّت اسلامی در قلّه‌ی تمدّن انسانی قرار بگیرد ؟ چه اشکالی دارد ؟ باید حرکت کنیم. این کارِ حکومتها و کار نخبگان است؛ هم حکومتهای اسلامی موظّفند، هم نخبگان دنیای اسلام موظّفند؛ علما، روشنفکران، نویسندگان، شاعران، هنرمندان در دنیای اسلام باید یک حرکت عظیم