شما که صبح از خواب بیدار میشوید و از بستر خود بیرون می‌آیید، سه جور هستید؛ [ یعنی ] مردم دنیا که صبح از خواب برمیخیزند بر سه نوعند: یک دسته هستند که این بیدار شدن از خواب و بیرون آمدن از بستر برای آنها خیر است و شرّی ندارد؛ به « لهِ » آنها است و « علیهِ » آنها نیست؛ این، یک صنف. یک دسته‌ی دیگر هستند که بیرون آمدنشان از بستر، علیهِ آنها است و به نفعشان نیست؛ « لَهِ » آنها نیست. یک دسته‌ی دیگری هم هستند که [ وقتی ] از خواب بلند میشوند و از رختخواب بیرون می‌آیند، این بیرون آمدن، نه « لَهِ » آنها است، نه « علیهِ » آنها است. پس [ مردم ] سه جور هستند.

فَاَمَّا الصِّنفُ الّذی لَهُ وَ لا عَلَیهِ فَهُوَ الَّذی‌ یَقومُ مِن مَنامِهِ وَ یَتَوَضَّأُ وَ یُصَلّی وَ یَذکُرُ اللهَ ( عَزَّ وَ جَلّ )

ظاهراً از ادامه‌ی حدیث این جور فهمیده می‌شود که مراد از « یُصَلّی »، صلاة صبح نیست؛ چون آن صنف سوّم را هم در آنجا ذکر میکند که خب نماز صبح باید بخواند، اگر نخواند که [ کلّاً ] علیه است؛ پس بنابراین، اینجا مراد از نمازی که خوانده میشود، نماز صبح نیست، نماز یا نافله‌ی صبح است یا نافله‌ی شب است که این بیدار شدن، به نفع او است، به ضرر او نیست. [ این ] خیلی مهم است.

نقل کردند از قول مرحوم آقای طباطبائی ( رضوان‌ الله ‌علیه ) که ایشان اوایلی که وارد نجف شده بودند، با مرحوم حاج میرزا علی ‌آقای قاضی تازه آشنا شده بودند؛ یک روز ایشان را در کوچه میبیند و حاج میرزا علی آقای قاضی ــ آن عارفِ بزرگِ نامدار ( رضوان‌ الله ‌تعالی‌علیه ) ــ به او میگوید که پسرم ! اگر دنیا میخواهی، نماز شب بخوان؛ اگر آخرت میخواهی، نماز شب بخوان ! نماز شب و تهجّد این جوری است. برای امثال ماها که روز مشغولیم و گرفتاریم و مشکلات