جنگ براى این کشور از لحاظ معنوى دستاوردهاى زیادى داشت که براى نسلهایى تغذیهکنندهى معنویّت و فکر و فرهنگ و ایمان و تجربهى الهى است لکن در عین حال دشمن از لحاظ مادّى براى کشور خسارتهاى بزرگى را بر ما تحمیل کرد؛ یکى از این خسارتها این بود که بهترین جوانان ما و عزیزان ما، در این جنگ از دست ملّت گرفته شدند لکن خسارت ویرانسازى کشور و از بین بردن امکانات و بالاتر از آنها، فرصتهایى که در این کشور براى سازندگى بعد از انقلاب وجود داشت، قابل ذکر است. واقعاً در دوران جنگ، هنر بزرگ انقلاب این بود که بتواند کشور را همینطور حرکت بدهد و راه ببرد. هیچ فرصتى که در مقیاس توقّعات و نیازهاى این کشور، براى ساخت زیربناهاى کشور و تأمین زیرساختهاى یک توسعهى حقیقى و یک رشد واقعى اقتصادى و مادّى قابل ذکر باشد، در دوران جنگ به وجود نیامد.