و بعثت از روز اوّل با اين دشمنىها مواجه شد و مبارزهى پيغمبر از روز اوّل آغاز شد؛ و اين مبارزه 23 سال تا لحظهى وفات نبىّ اكرم طول كشيده است. حالا شما توجّه بفرماييد كه اين 23 سال، چه 23 سال مباركى بوده است! 23 سال، عمر طولانى و زمان زيادى نيست. خيلىها را شما مشاهده ميكنيد که در طول 20 سال، 25 سال، 23 سال موفّق نميشوند حتّى يک كار قابل ارائه و قابل عرضه انجام بدهند؛ زندگىها معمولاً به امور شخصى ميگذرد. اگر كارنامهی آدمهاى بزرگ را هم نگاه كنيد، چه دانشمندان، چه فلاسفه، چه سياستمداران، خواهيد ديد در طول 23 سال ــ البتّه به اختلاف ظرفيّت اشخاص و توان اشخاص ــ معلوم نيست بتوانند كارهاى خيلى بزرگى را انجام بدهند، امّا ببينيد بركات اين 23 سالى كه پيغمبر اكرم عمر مبارک خودش را در دوران بعثت گذرانيد ــ اين ساليان كوتاه ــ چقدر زياد است! در قلب جاهليّت و در قلب قرون جاهلى عالم، نهفقط در منطقهى جاهلى ]بلکه[ در قرنهاى جاهليّت بشر و تراكم ظلمات جهل، یک بنائى را توانست برافرازد و يک شعلهاى را و چراغى را روشن كند كه روزبهروز در طول تاريخ، نورانيّت آن بيشتر خواهد شد، مردم بيشترى را دستگيرى خواهد كرد و به هدايت خواهد رساند.