آنچه برای ما به‌عنوان درس و استفاده‌ی از این حادثه و عید باید مطرح بشود، پیام مبعث است در حدّ درک ما و قدرت استفاده‌ی ما. آن‌چنان‌که به‌طور اجمالی میشود فهمید و گفت، این است که بعثت نبیّ اکرم در قلمرو وجود فردیِ انسان و تحوّل درونی انسان، یک هدفی را مشخّص کرده است برای خود، و در قلمرو حیات اجتماعی انسان و زندگی جمعی هم یک هدفی را مشخّص و معیّن کرده است. در قلمرو وجود فرد که اصل هم همین است که تحوّلی در انسان به وجود بیاید، شاید [منظور] آیاتی مثل این آیه‌ی شریفه‌ی سوره‌ی آل‌عمران که «لَقَد مَنَّ اللّهُ عَلَی المُؤمِنینَ اِذ بَعَثَ فیهِم رَس‌ولًا مِن اَنفُسِهِم یَتلوا عَلَیهِم ءایاتِهِ وَ یُزَکّیهِم وَ یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکمَة»2 و [آیاتی] که با این مضمون هست این تزکیه و آموختن کتاب و حکمت، همان تحوّل درونی انسان است. انسان برای اینکه به هدف خلقت خود برسد، باید به هدف بعثت انبیا درباره‌ی خود برسد؛ یعنی متحوّل بشود؛ یعنی درست بشود، خوب بشود، از آلودگی‌ها و پستی‌ها و عیبها و آن چیزهایی که در درون انسان است که دنیا را به فساد میکشاند نجات پیدا کند؛ این در قلمرو وجود فرد؛ بعثت برای این است؛ که حالا اگر در یک بیانی هم فرمودند که «بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الاَخلاق»،3 باز برگشتش به این است. مکرمتهای انسانی را کامل کنم، یعنی تهذیب انسان، تزکیه‌ی انسان، انسان را به حکمت سوق دادن، او را از جهالت بساطت عامیانه به فهم حکیمانه و زندگی حکیمانه رساندن. این در مقوله‌ی فرد و در قلمرو حیات فردی.

«2»