ما باید آنچه را در گذشته در این زمینه‌ی روحانی یا شاید به تعبیر رساتر، زمینه‌های ملّایی و آخوندی داشتیم، تقویت بکنیم؛ آنچه را قبلاً بوده، نباید بگذاریم از دست برود بلکه باید آن را بیشتر بکنیم. و من گمان میکنم که الان در این زمینه کمبود و مشکلات فراوان داریم. اوّلاً بایستی روحانیونی در همه‌جا حاضر باشند؛ در همه‌ی محلّات، در همه‌ی شهرهای کوچک، در همه‌ی روستاها باید کسانی باشند و حضور داشته باشند. و این، وظیفه‌ی علمای محترم شهرستان‌ها است که بروند از حوزه‌ها جلب کنند کسانی را و بیاورند؛ ای بسا در حوزه‌ها کسانی هستند که آماده‌اند؛ باید از ولایات [در پی این کار] رفت؛ مثلاً فرض کنید در مرکز فلان استان، ملّای فعّالی هست، او اطّلاع دارد که در این استان حتّی شهری وجود دارد که ملّایی نیست که عقد مردم را بخواند، مراسم عزا و جشن مردم را راه بیندازد و مشکلات مردم را بگوید، اوّلیّات مردم را برای مردم بیان کند و ما اینجا در مرکز خبر نداریم؛ در حوزه هم که مرکز علمی است، کسی ممکن است خبر نداشته باشد امّا آن آقا در آنجا میداند؛ باید بلند شوند بیایند در مراکز حوزه‌ها قم یا حتّی مشهد و جاهای دیگر و به هر زحمتی هست، به هر جوری که هست، با هر کیفیّتی هست، مدیریّت حوزه را ببینند، افراد را ببینند و جمع کنند کسانی را ببرند. این جزو کارهای واجب و لازم است. خب [اگر] شما نکنید، چه کسی این کار را خواهد کرد؟ این پس حضور کمّی؛ یعنی به‌اصطلاح فراوانیِ افراد و روحانیون در جاهای مختلف و نبودن خلأ از لحاظ کمّیّت.

«6»