بیانات و مکتوبات سال 1371
در باب مسئله‌ی حج، مطالب زیادی در طول این سنینِ پس از پیروزی انقلاب شنیده‌ایم و خوانده‌ایم از زبان امام بزرگوار (رضوان اللّه تعالی علیه) و دیگر صاحبان معرفت لکن حقیقت این است که حج، باز هم بزرگ‌تر است از آنچه گفته‌ایم و شنیده‌ایم و ابعاد مختلف این تکلیف الهی و واجب الهی آن‌چنان است که اگر سالها درباره‌ی این واجب فکر کنیم و عمل کنیم و بیاموزیم و به دیگران یاد بدهیم، باز هم بعید است که توانسته باشیم همه‌ی خصوصیّات این واجب بزرگ را کشف کنیم و بیان کنیم؛ به‌قدر توان و ظرفیّت خودمان چیزی میفهمیم و چیزی میگوییم و چیزی عمل میکنیم؛ باید تلاش کنیم این را هرچه بیشتر کنیم. دو نکته‌ی اساسی در حج هست که یکی مربوط است به شخص هر زائری و هر حاجی‌ای، و یکی مربوط است به مجموعه‌ی مسلمین و سیاست دنیای اسلام و جهت‌گیری امّت اسلامی.