صرفه و صلاح قدرتهای بزرگ این است که وانمود کنند که این ابدی و تغییرناپذیر است؛ چاره‌ای ندارید، باید با این وضع بسازید، چه کار میتوانید بکنید؟ اتم دارد، تکنولوژی دارد، علم دارد، دانشمند دارد؛ حالا شما تلاش کن؛ خب مثلاً چه؟ چه کار میتوانی بکنی؟ او صرفه‌اش این است که این را به ما وانمود کند [امّا] واقعیّت قضیّه این نیست؛ اتم داشت، علم داشت، تکنولوژی داشت، اوّل‌فاتح فضا بود، آخرش هم این‌جوری شد؛ ساقط شد. پس هیچ شکلی از اشکال دنیا، از جمله شکل فعلی هم که یک قدرت یکّه‌تازی یک‌طرف ایستاده و سعیش این است که به همه تفهیم کند که سرنوشت و تقدیر جهان، لااقل در این زمان کنونی تا مثلاً ده‌ها سال، این است ولاغیر که من باید در رأس باشم و باید دنیا خودش را با این وضع تطبیق کند مثل وضع قبلی ابدی نیست؛ لایزال نیست؛ کِی تمام خواهد شد؟ شاید امسال، شاید سال دیگر، شما چه تحلیلی دارید که این‌جور نخواهد شد؟ من اتّفاقاً تحلیلم این است که آمریکا در وضع کنونی اقتدار خودش دیری نخواهد پایید؛ یعنی شرایط جهان و شرایط اقتصادی عالم و وضع کشورها و از جمله بیداری اسلامی و وضع اروپا، هیچ‌کدام از اینها به ما اجازه نمیدهد که ما تصوّر کنیم که آمریکا تا ده سال دیگر با همین اقتدار خواهد ماند. احتمال قوی است که دگرگون بشود؛ ممکن است سال دیگر بشود؛ ممکن است در همین انتخابات4 یک جناحی بیایند روی کار انتخاباتی که در پیش دارند که آن جناح در کشمکش رقابتهای درون‌ملّیِ خودشان مجبور بشود دست به یک عملیّاتی بزند که آن عملیّات از لحاظ اشتباه بودن، دست اشتباهات بوش را از پشت ببندد و منتهی بشود به انزوای آمریکا؛ اینها ممکن است. هیچ وضعی ابدی و دائمی نیست و اتّفاقاً نگاه به گذشته هم همین را تأیید میکند.

«4»