۳) همین سخن دربارهی سنّتهای ساختاری حوزه و شیوههای تعلیم و تعلّم جاری است. بیشک در این مقوله نیز بسی اندوختهای ارزشمند هست که مزایای نظام حوزهای به شمار میآید و در هر تحوّل ساختاری باید محفوظ بماند ولی این سخن حق نباید مدّعای حقّ دیگری را به فراموشی دهد و آن اینکه حوزه برای پیشرفت خود باید از ابزارها و روشهای متداول در محیطهای علمی استفاده کند و خود را از امکاناتی که بشر را در کسب علم موفّقتر میسازد، محروم نسازد. در دنیایی که تازههای ابزاری و ساختاری به دانشپژوهان فرصت میدهد که تازهترین دستاوردهای ذهن بشر را بسهولت کسب کنند، روا نیست که طالب علم دین، راهی به نوآوری در روشهای ناقص و معیوب نداشته باشد.