این بدبختی‌هایی که شما می‌بینید روی زمین را فراگرفته است و در زیارتها و آثار مربوط به ولیّ‌عصر (ارواحنا لتراب مقدمه الفداء) آمده است: کَما مُلِئَت ظُلماً وَ جَورا؛4 زمین پُر از ظلم و جُور شده است و میشود در تمام دورانهای تاریخ؛ آن بزرگوار می‌آید از آن طرف پُر میکند همه‌ی زمین را از قسط و عدل این ظلم و جُور روی زمین بر اثر چیست؟ بر اثر نبود یا کمبود انسان صالح؛ بر اثر سَروری و خدایگانی انسانهای غیر صالح و ناصالح. دنیا امروز از چه مینالد؟ پاسخ آن روشن است؛ دنیا امروز از تبعیض مینالد، از محرومیّتهای تحمیل‌شده‌ی بر انسانها مینالد، از تحقیر انسان مینالد، از پُر شدن فضا از گند غرور متکبّرانه‌ی قشری خاص در عالم مینالد؛ بشریّت در فشار این حوادث تلخ است. پنج هزار سال پیش دنیا از چه مینالید؟ پنج هزار سال پیش دنیا از نداشتن هواپیما مینالید؟ از نداشتن کامپیوتر مینالید؟ کامپیوتر مگر کسی را سعادتمند میکند؟ پنج هزار سال پیش هم دنیا از همین چیزها مینالید، از همین تبعیض‌ها، از همین ظلمها، از همین تحقیر جوهر انسانیّت، از همین سلطه‌ی نامردمان بر زندگی و سرنوشت انسانها؛ و تا وقتی که عدالت و دین دین خالص و ناب بر دنیا مستقر نشود، بشریّت همیشه از همان چیزها مینالد؛ وَالّا بشریّت نمیتواند بگوید آن روزی که قطار برقی نداشتم و جت نداشتم، بدبخت بودم، و امروز که اینها را دارم خوشبختم. امروز بشریّت خوشبخت است؟ امروز انسان مظلوم در دنیا در اکثریّت نیست؟ امروز یک مجموعه‌ی تبهکار که در اقلّیّت مطلقند در عالم، بر سرنوشت انسانها حکومت نمیکنند؟ همین حرفها در همیشه‌ی تاریخ بوده و این، آن سرشت دگرگونگی‌ناپذیر انسان است.

«3»