همه‌ی مفاسد عالم زیر سر این منیّتهای افراد بشر است. همه‌ی ظلمها، همه‌ی تبعیض‌ها، همه‌ی جنگها و خون‌ریزی‌ها، همه‌ی قتلهای نابه‌حقّی که در دنیا اتّفاق می‌افتد، همه‌ی کارهایی که زندگی را بر بشر تلخ میکند و انسان را از سعادت خود دور میکند، زیر سر این منیّت و این فرعون درونی‌ای است که در باطن من و شما هست. اگر آن را مهار نکنیم، اگر دهنه نزنید این اسب سرکش را که در وجود ما است، بسیار خطرناک است؛ نه فقط برای خود انسان خود انسان را که این منیّت به خاک سیاه می‌نشاند بلکه به قدر شأن هر کسی و تأثیر هر کسی و شعاع وجودی هر کسی، برای دنیای خارج از وجود و باطن خود او خطرناک است؛ به هر اندازه‌ای که یک انسانی قدرت دارد که در دنیای خارج و واقعی تأثیر بگذارد، به همان اندازه فساد ایجاد خواهد کرد. لذاست که در قرآن میفرماید: جَهَنَّ‌مَ مَث‌وًی لِلمُتَکَبِّرین؛3 جهنّم جایگاه متکبّران است. گناه‌ها، فسادها، بدبختی‌ها از تکبّر ناشی میشود. کبر انسانها است که دنیایی را در باطن خود آنها و همچنین در فضای محیطِ به آنها به وجود می‌آورد که در آن دنیا شیطان مسلّط است، شیطان همه‌کاره است.

«9»