۱۰) روحانیّت، عنصر اصلی در مبارزات پانزدهسالهی منتهی به پیروزی انقلاب و سپس در تشکیل نظام مقدّس اسلامی و برافراشتن پرچم اسلام در جهان و در مقاومت پُرشور ملّت ایران در برابر تهاجمهای گوناگون دشمنان و پیش از اینها و در طول قرنهای متمادی، عامل اصلی حفظ معارف اسلامی و ایمان عمیق و صادقانهی ملّت ایران به مکتب حیاتبخش اسلام و رشد تفکّرات دینی در همه جا بوده است. حضور روحانیّون متعهّد و مبارز در مرکز مبارزه با رژیم دستنشاندهی آمریکا بود که قشرهای گوناگون مردم را به صحنهی مبارزه کشانید و مبارزه را شکل عمومی و مردمی بخشید. در همهی حوادث بزرگی نیز که ملّت ایران یکپارچه در آن شرکت جستهاند مانند نهضت مشروطیّت و قیام تنباکو حضور علمای دین در پیشاپیش صفوف، تنها عامل این حضور عمومی بوده است. استعمارگران انگلیسی با درک همین حقیقت بود که انهدام جامعهی روحانیّت را مقدّمهی لازم برای ادامهی حضور استعماری خود در ایران دانستند و به وسیلهی عامل دستنشاندهشان رضاخان در سالهای ۱۳۱۳ به بعد، نقشهی محو روحانیّت را شروع کردند و در آن سالها دست به فجایعی نسبت به علمای عالیمقام و حوزههای علمیّه زدند که در تاریخ ایران، پیش از آن هرگز سابقه نداشت و متأسّفانه شرح این فجایع و ماجرای مقاومت مظلومانهی علما و طلّاب در آخرین سالهای حکومت رضاخان قلدر، به طور کامل تدوین نشده و در معرض اطّلاع مردم قرار نگرفته است و لازم است اطّلاع شاهدان عینی که بحمداللّه هنوز تعداد آنان کم نیست به وسیلهی افراد و مؤسّسات مسئول، با همّتی مردانه گردآوری شود.