خب، اینهایی که عرض شد، واقعیّاتی است. تاریخ گذشته هم که میگوییم «هیچ وقت»، یعنی از زمانی که چیزی به عنوان طبقه‌ی دینی علمی در میان شیعه به وجود آمده است که معمولاً تشکیل حوزه‌ها را به زمان شیخ‌الطّائفه، شیخ طوسی (رضوان اللّه تعالی علیه) میرسانند؛ شاید قبل از آن هم بشود این تاریخچه را پیش برد. پس ما امروز این خصوصیّات را داریم.

«3»