این مسئولیّت چیست؟ در این باره هم مختصری عرض میکنم. اوّلاً مسئولیّتِ شخص خود ما اوّل، تأدیب نفْس است؛ یعنی «مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ اِماماً فَلیَبدَأ بِتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِه»؛5 که بدون این، برداشتن بار مسئولیّت ممکن نخواهد شد؛ یک جا خراب خواهد شد و بار بر زمین خواهد ماند و مدّعی، خود را و غیر خود را بدنام خواهد کرد. اگر بخواهیم که بار، سالم به مقصد برسد، باید همه خودمان را اصلاح کنیم؛ بنده خودم را بیش از همه و پیش از همه، مستحقّ اصلاح میدانم. در همه‌ی شئون روحانیّت و وظایفی که علمای دین و روحانیّون و ملبّسین به این لباس دارند، این اصلاح نفْس لازم است. و ما این مسئولیّت را باید حس کنیم؛ قدم اوّل این است که ما احساس بکنیم که مسئولیّت اصلاح نفْس را داریم. اصلاح از لحاظ اخلاقی و روحی و تدارک کردن اخلاص و قصد قربت و اجتناب از گناه همان که امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) فرمود: وَ لٰکِن اَعینونی بِوَرَعٍ وَ اجتِهادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَداد؛6 اجتهاد یعنی تلاش؛ تلاش دائم برای درست حرکت کردن و منحرف نشدن؛ و ورع و عفّت و سُداد یا سَداد؛ این احساس را باید بکنیم و اصلاح فکر و اصلاح بینش و اصلاح سلیقه‌ی معوج7 اگر خدای ناکرده در ما هست و اصلاح مذاق و مشرب دینی و فقهی و کلامی و سیاسی و غیره.

«4»