وقتی ما میگوییم روحانیّت، این عظمت را یا این قدرت را یا این امکان را پیدا کرده، معنای آن، این نیست که حالا تک‌تک روحانیّون دارای این اختیارند؛ نه، این اختیار در میان جامعه‌ی روحانیّت است؛ این بسیار مسئله‌ی مهمّی است. امروز مثلاً از شما سؤال میکنند که آیا «حِیَل ربا»ی15 به آن شکل جایز است یا جایز نیست؟ شما با یک نیش قلم که البتّه متّکی به استنباط و فتوا و بررسی جوانب فقهی مسئله است میتوانید بخش عظیمی از چیزهایی که به عنوان حِیَل ربا به کار میرود، تعطیل کنید یا راه بیندازید. از شما میپرسند که حکم زمینهای بایر یا دایر یا مثلاً انواع و اقسام زمینهایی که امروز در کشور ما هست آنهایی که در اختیار طاغوتی‌ها بوده، در اختیار افرادی به عنوان کشت موقّت قرار گرفته، آنهایی که در اختیار هیئت هفت‌نفره16 است چه کار باید بشود؟ داده بشود؟ به افراد تملیک بشود؟ با چه شرایطی؟ [این کار، کار] روحانیّت است؛ یعنی بینش فقهی اسلام است که امروز این مسائل را تعیین میکند؛ اینها مسئولیّت است. به همین جهت هم هست که عرض کردیم که هیچ وقت در طول تاریخ روحانیّت، روحانیّت به قدر امروز دشمن نداشته است، به قدر امروز دوست نداشته.

«9»